Aristofan (grčki Ἀριστοφάνης) je najveći starogrčki komediograf, “otac komedije”.
Rodom je iz Atene. Poznato je vrlo malo podataka o njegovom životu, uglavnom iz njegovih drama. Napisao je 44 komedije, odnosno toliko ih je bilo poznato aleksandrijskim filolozima, od kojih je sačuvano 11 (uz fragmente iz izgubljenih djela), među kojima su najpoznatije Oblaci, Ptice, Lizistrata i Žabe. Komedije je uglavnom sam i režirao i postavljao na scenu, na velikim dramskim festivalima. Kao predstavnik “staroatičke” komedije (uz Kratina i Eupolida), koja je oštro i bez ustezanja kritizirala zbivanja iz javnog i političkog života, kao suvremenik dugotrajnog i iscrpljujućeg peloponeskog rata i kao tradicionalist, Aristofan se u svojim komedijama zalaže za mir, razbor i red kakav je vladao u Perklovo doba, te žestoko napada nositelje drugačijih, “novih” ideja: demagoge i oligarhe, isprazne filozofe i književnike, te i druge poznate osobe svoga vremena. Osuđivao je rat sa Spartom, zalagao se za jedinstvo Grčke kakvo je vladalo u vrijeme ratova s Perzijancima. Često na apsurdan, nevjerojatan i fantastičan način, uz obilje umetnutih komičnih epizoda, kritizira pohlepu, lakoumnost, neznanje, sofizam i “mudrijašenje”, političku prevrtljivost, te izdaju koja će dovesti do poraza i propasti Atene neposredno prije Aristofanove smrti.
Aristofan u Oblacima opisuje Sokrata kao poluludog i ispraznog čovjeka, premda su po Platonovom svjedočenju u dijalogu Gozba oni bili u dobrim odnosima. U komediji Žabe prikazao je još dvojicu slavnih suvremenika, Eshila i Euripida u nadmetanju za najboljeg tragičara, žestoko kritizirajući mlađeg autora. Ptice se smatraju za preteču utopijskog mišljenja, jer u toj komediji naslovni junaci, nezadovoljni bogovima, uspostavljaju vlastitu idealnu državu u oblacima. Komedija Lizistrata, u kojoj žene odbiju muževima pružati “bračne dužnosti” dok traje rat, izrazito je pacifistička.
Premda se u Rimu i srednjem vijeku malo čitao i bio manje poznat od sljedbenika “nove komedije” Meandra, Plauta ili Terencija, Aristofanova je politička komedija imala veliki utjecaj na razvoj novije europske komediografije, osobito nakon renesanse kada se pojavljuju prijevodi na latinski i moderne jezike. Komedije mu se češće izvode tek u novije vrijeme.
